محمود طرزی و سراج الاخبار
بعد از قتل و تاراج صفر ۱۳۲۷ ق که امیر و در بار یانش بر مشروطه خواهان روا داشتند ظاهراً از ترس حاكمان ستمگر و منابع جاسوسی داخلی و انگلیسی، این صدا خاموش ماند ، ولی :
زین قصه هفت گنبد افلاک پرصداست
کوته نظر نگر، که سخن مختصر گرفت
جامعه های مظلوم استبداد زده خاصیت آب روا ندارند ، اگر مانعی پیش روی نداشته باشند ، جریان طبیعی خود را ادامه میدهند .ولی اگر سدی را در مقابل آن ایجاد کنند موقتاً بیحرکت مانده وروی همدیگر متراکم میشوند و با فشار و نیروی فوق العاده ، موانع را از پیش خود بر میدارند.
سر پنجۀ استعمار ، گلوی سراج الاخبار اول را در ۱۳۲۳ق فرا گرفت وجز يک شماره بیشتر نشر نشد. ولی شش سال بعد امیر به تقاضای عصر واجبار محیط سر فرو آورد و در سنه ۱۳۲۹ق باز اجازۀ نشر همان جریده را به محمود طرزی داد که منبع بیداری سیاسی و زمینۀ پرورش تخم مشروطه خواهی بلکه آزادی خواهی گردید.
این حرکت میمون که در سنه ۱۳۲۷ق اختناق یافته بود، دوسال بعد با نشر مجدد سراج الاخبار و نفس مسیحایی يک افغان مخلص و وطندوست دانشمند و نویسنده نیرومند محمود طرزی پس زنده و پویا گردید و این مرد عاقل و مدبر بدون ایجاد هياهو وترسانید ندر بار حقابه جای مولوی محمد سرور واصف (علیه الرحمه) نشست و نخل مشروطه خواهی را به ثمر رسانید.