32

مولوی عبدالرب

از کتاب: جنبش مشروطیت در افغانستان ، فصل اول

پسر دوم مولوی عبدالروف است که در کندهار در حدود ۱۲۹۵ ق بدنیا آمد و تحصیلات علمی خود را در علوم اسلامی وزبان عربی در محضر پدر تکمیل کرد.


در عصر امير حبيب الله خان استاد دنیات و فلسفه اسلامیه مدرسه حبیبیه بود و در مدرسه شاهی نیز تدریس میکرد و در حرکت جنبش مشروطیت اول محبوس گردید ولی بعد از رهایی در تاسیس مکاتب و توسیع معارف جدید دستی داشت و عضو شورای معارف و مدیر مکاتب ابتدایی و دارالمعلمین کابل بود. (حدود ۱۳۳۰ ق) . وی یکی از نویسندگانیست که در سراج الاخبار محمود طرزی ، مضامین دینی را باسبک جديد تحقيق در فلسفه اسلامیه نشر میکرد. چون در سنه ۱۳۳۳ق پدرش مولوی عبدالروف از جهان رفت وی به حیث ملای حضور بدربار امیر محشور بود و در سفر اخیری که امیر در شتائیه کله گوش لغمان کشته شد (شب پنجشنبه ۱۸ جمادى الاولى ۱۳۳۷ ق ۲۱ فبروری ۱۹۱۹م) وی نیز در جلال آباد به تب محرقه و سرسام در همین شب جانداد و در همانجا مدفون گردید جریدۀ امان افغان در شمارۀ اولین خود که به تاریخ ۲۲ حمل ۱۲۹۸ ش - ۱۲ اپریل ۱۹۱۹م نشر شده به قلم مرحوم عبدالهادی داوی چنین نوشته که معر ف شخصیت اوست :

"جناب مستطاب مولوی عبدالرب خان مدير مكاتب ابتدائيه ودار المعلمين وملاى حضور اعلیحضرت شهید ، که در مکتب حبيبيه ومكاتب ابتدا ئيه خدمات نمایانی انجام داده بود ، به مرض محرقه در جلال آباد گرفتار و آخر سرسام شده ، به رحمت حق پیو ستند ..... حقيقتا يک ضایعه بزرگ علمیست ...  با رحلت ایشان مقام ریاست شریعت در مملکت خالی ماند... باز ماندگان محترم شانرا تعزیت و تسلیت میدهیم .. رامان آفغان ص ۱۰ شماره اول۲۲ حمل ۱۲۹۸ ش طبع کابل.


تالیفات مولوی عبدالرب اکثر کتب درسی است که برای تدریس در بيت العلوم حبيبيه و دیگر مکاتب بزبان دری نوشته و طبع شده است مانند :

۱- سراج العقايد طبع کابل . برای صنف پنجم ابتدایی ۲.

۲- دنیات در چهار جلد طبع کابل برای چهار صنف او ل تا چهارم ابتدایی.

۳- رسالۀ اطاعت اولو الامر طبع کابل.

۴- سراج القضات. نسخه خطی آرشیف ملی کابل.

۵- مقدمة فلسفه اسلامیه (خطی).

۶- سراج السیر در سیر نبوی (ص) طبع لاهور برای مکاتب متوسطه.

۷-  مقالات متعدد در سراج الاخبار راجع به تفسیر و فلسفه اسلامیه .

۸- سراج الفقه در دو جلد طبع کابل ۱۳۳۱ق.