د پښتو ادبیاتو تاریخ لیکل

 هره ژبه چی ژوندۍ پاتیږی یا د نورو ژبو سره سیالۍ ته مستعده کیږی ښائی چی له هری خوا بشپړه او له هره پلوه سمه او مروچه وی. دنیا ژونده ژبی چی نن هری خواته ډېر ویونکی او پوهېدونکی لری دغه ترقی او عام مقبولیت دوی وړیا لاس ته نه دی راوړی بلکی د دو زده بشپړتوب اولی ادبی او علمي ښېدونکی لری دغه ترقی او. ړي او په ژوندون کښي استفادې ځني وکړي ژبه چي علمي پانگي نه لري ادبيات ئې بشپړ نه وي او د انسانانو د احتياجاتو د بريا کولو لپاره مستعده نه وي ښکاره ده چي څوک ئې نه خوښوي، او نه هڅه ورته کوپلي. او طبيعي استعداد لری له هری خوا بشپه کو له یووه خوا علمي او ادبي نوي پانگي پکښي ډيري کړو او له بله پلوه زيار وکاږو، چي دې زاړه او پخواني ادبيات راټول کړو او را دوست دارم. دې کرښو په لیکلو کښی دا دئ چی پښتانه او د دې ژبی لیکوال او هغه ځلمی چی د خپلی ژبی سره د زړه مینه لری دې خواته راوغواړم او دویـگـیـر توجه را جلب کرده است. ړي. د د د ادب تاريخ ليژبي، البته گران كار دي او ډيري پلټني گواړي د پښتونخوا هر گوټ او گوښه ليدنه گواړي او [د پښتو ادبي او ورک آثار موندل او هغه اشعار سره غونډول چي تر اوسه لا د پښتنو په سينو کښي محفوظ دي په دې لاره کښي زموږ يوه مهمه وظيفه ده.

 نن له پښتنو څخه په کورو او حجرو کښی د پښتو ځنی نادر قلمی کتابونه او آثار ست د خارجي مملکتو په موزيمو کښي هم قلمي نسخې سته، د پښتنو څخه خوله پر خوله دگولران کُل ھېر پانگرهاقل. ولول او شرح لیکل د ادبياتو د تاريخونه دي لكه زموږ ژبه چي ژونده ده او اوس روزله كيږي او د مليت مينان ئې لوړتيا او خپورتيا غواړي دغسي هم ښايي چي د ژبي ادبيليكلي سي او دو سيتوتو تاريخي و اصرو خلكو. د ادبياتو د تاريخ په ليکنه کښي ډير دې لاندي موادو ته ضرورت دئ :

 ۱ ملی قصې او نقلونه چی پښتانه ئې له قدیمه لری، او دغه نقلونه ځنی شعری نارې هم لری.

 ٢ ملي لنډۍ او ټکۍ چي په پښتنو کښي خورا ډيري دي او دا یو ډول ملي اشعار دي.

 ملي بدلي، سندري، نارې سپرې بدلي او نور ټوله ډول ډول ملی اشعار.

 ۴ د شعر او دواوین او غزلیات او نور شعری آثار دغو ټولو شیانو غونډول د ادب د تاريخ د ليکني لپاره يو ضروري کار دئ، او دا هم ښايي چي د يوه سړي او ټولني له لاسه پوره نه وي سکه هري نه. سي رسودلاي د پښتونخوا شاوخوا کښي خو دغه شيان خپاره او شيندلي دي.

 د پښتو ټولني دا اساسي وظيفه ده چي په دغو شيانو پسي وگرزي، او وئې مومي، او راټـولـي يـې کړي، او د پښتو د ادب د تاريخي اساسي مواد راغونډ کړي تر یوې اندازې چی ممکنه ده.

دغه شیان موږ راټول کړی او میندلی مو دی او د کتاب په ډول هم د پښتو شاعرانو او اشعارو یوه تذکره لیکلی سویده مگر دغه معلومات یوازی د هغو خلکو دی چی دلته رسمی وظایف لر، او په داخل پهنهڕتو. اما دا خو ښکاره ده چی دغه مهمـه چـاره هیڅکله بی د پښتنو له عمومي مرستي نه تر سره کيږي او د ټولو پښتنو مرسته او کومک لازم دئ. هر سړی ځنی ملی بدلی لری او له لوړو موادو څخه ضرور یـو څه ورڅخه ردیف یا د کوم شاعر قلمی آثار او د پښتو کتب او دواوین ور معلوم دي. که داسی پښتانه د پښتو ټولنی سره د ملیت په نامه مرسته وکړی او خپل معلومات موږ ته راواستوی نو به دوی د خپلی ملی ژبی لپاره ښه خدمت کړئ وی، او پښتو ټولنه به د دوی زیار غوغ. د کومک قدر دانی به وکړی پښتو ژبه له پخوانو دورو څخه تر اوسه خانته غوره ادبیات لری او ډېر شعراء پکښی تېر سوي دي او د پښتو اشعار بېل بېل سكونه ادب او لاري او ډولوني ولو پلټنه او څرگندونه د ادبياتو د تاريخ وظيفه ده. د پښتنو د ادب تاریخ که بشپر مرتب سی نو دا خوازی د شعر تاریخ نه دئ، بلکی د پښتنو علمی رجال، او پخوانی لیکونکی، او شاعران او نور مشاهیر او نومیالی او د پښتنو د فکر او عقلیت او تدریجی ارتقاء او نور ډر. مطالب مهم پکښي ښوول کيږي او د تاريخ ځيني تياره پلوونه هم روڼوي نو د ادب تاريخ په حقيقت کښي د مليت ټينگوونكي او ښوونكي دئ او ډيري ملي ښېگڼي پكښي خوندي كيږي. ڪه چی دا کار دونه مهم لری او زموږ ملیت ته بشپر خدمت کوی نو ښایی چی نغښت پښتانه په دې خدمت کښی برخه ولری او د پښتو ، هغه خوسته مگر د تکمیل لپاره ئې د پښتنو کومک ته اړ یو. دا دئ گورو چی پښتانه په دېملی مشروع کښی څه کوی؟

 او د پښتو ټولنی سره کومه مرسته کوی که نه؟ او دا زموږ د بلني ږغ اوري او که نه؟ (۱)