32

جنگ دوم و عواقب معاهده گندمک

از کتاب: تاریخ تجزیه شاهنشاهى افغان ، فصل سوم ، بخش جنگ دوم افغان

جنگ دوم افغان به عقب نشینی امیر از کابل و فتح آن شهر بدست لشکر انگلیسی و تخت نشینی یعقوب خان منجر گردید ولی این شخص دیری نماند و سفیر انگلیس سر لیویس کیو گناری Louis Cavagnari از طرف افغانستان مردم  کشته شد و باز فضای خصمانه بوجود آمد.

در حقیقت معاهدۀ گندمک جز کاغذی بیش نبود و هنوز سیاهی آن خشک نشده بود که انفجار عظیمی در فضای امن کابل بوقوع  رسید که خود زمامداران انگلیس نیز انتظار آنرا داشتند زیرا خود این معاهده در نظر رابرتس واقعه نا به هنگامی بود و نمیتوانست صلح و سلام را نگهداری نماید، بلکه مصایب فراوانی در آینده از ان انتظار میرفت. و لارد لارنس حین امضای آن معاهده اوضاع را چنین پیش بینی کرده بود: "هر یکی از لشکریان ما کشته خواهد شد... زیرا هر کسی و حتی مردی مانند را برتس که در امور افغان تجربه کاملی دارد، میدانند که این معاهدۀ صحتی نداشته و به منزلت کاغذی است که آنرا برای مقاصد خانگی ترتیب نمایند." و حتی روزیکه در پارلمان برین معاهده بحث میرفت مشکلات آینده آنرا نیز اخطار داده و گفته شد که این مشکلات قبل از انکه انتظار میرفت، اینک در شرف حلول و ظهور اند.