دورۀ حبس
خوشحال خان که در صفحات کوهسار نامی داشت، و نمیگذاشت که قوای خونخوار اجانب این کوهسار آزاد را پامال ظلم و ستمی نمایند در اوایل جلوس اورنگزیب از طرف در باری وی بحیث یکنفر مدافع بزرگ و خصم شاهنشاهی شناخته گردید، بنابران در بار هند به لطایف الحیل وی را به پشاور جلب و از آنجا تحت الحفظ بدهلی ارسال داشت و در رمضان (۱۰۷۴ه) به اشاره اورنگزیب اولا در دهلی و بعد ازان در حصار رنتهپور تا چهار سال محبوس ماند و پس از چهار سال حبس رها گردید، و در دهلی تحت الحفظ بسر می برد و هر روز بدربار اورنگزیب حاضری میداد(۷۵).
خوشحال خان بلبل خوشنوای شاخسار کوهسار پشتونخوا که از شعرای بزرگ پشتو است درین مدت حبس بیاد وطن اشعار شیرین و آتشینی می سراید و از هند بیاد وطن عزیزش ناله های سوزانی میکشد.
ولی خوشحال خان بعد ازین دوره به امداد یاران مخلص، مخلص برای خود یافته و به کوهسار پښتونخوا خود را میرساند، و بعد از سال (۱۰۷۸ه) علنا بر خلاف مظالم مغول اعلان جهاد ملی را میدهد.