جمع بستن کلمه های دری و کلمه های دخیل زبانهای دیگر

از کتاب: زبان د آری

ازکاربرد واژه های محصل ، متعلم ، معلم ، مامور ، مستخدم ، روحانی ، آمر ، پرهیز نمی توانیم . این واژه ها ی عربی دخیل درزبان دری ، بنابر عام شدن ، شناسنامۀ دری گرفته اند . مگردرجمع بستن آنها نباید برکاربرد پسوندهای جمع تازی پافشاری کرد . پس به جای آن صورتهای عربی ، جمعهای دری پیشنهاد می شود :

به جای محصلین ، محصلان
به جای معلمین ، معلمان یا آموزگاران
به جای متعلمین ، متعلمان یا دانش آموزان یا شاگردان
به جای مامورین ، ماموران یا کارمندان
به جای مستخدمین ، مستخدمان یا خدمتگاران
به جای روحانیون ، روحانیان
همچنان :
به جای علما ، عالمان یا دانشمندان
به جای وکلا ، وکیلان ، نمایندگان
به جای رؤسا ، رئیسان
همچنان :
به جای مآخذ ، ماخذها یا سرچشمه ها
به جای مکاتب ، مکتبها
به جای دفاتر ، دفترها
به جای بنادر، بندرها
به جای معابر، معبرها یا گذرگاهها
به جای مناظر ، منظره ها
به جای مدارس ، مدرسه ها
به جای عساکر ، سربازان یا عسکرها
به جای مساجد ، مسجد ها یا نمازگاه ها
به جای مدارک ، مدرکها
همچنان :
به جای تصاویر ، تصویرها یا نگاره ها
به جای مکاتیب ، مکتوبها یا نامه ها
به جای اساتیذ ، استادان
به جای عناوین ، عنوانها یا سرنامه ها
همچنان :
به جای عبارات ، عبارتها
به جای جملات ، جمله ها
به جای خطرات ، خطرها
به جای فقرات ، فقره ها

شاید چنین پرسشی پیش آید، درحالی که فقره ، خطر، جمله ، عبارت و عنوان، استاد ، مکتب وتصویرهمه عربی اندو کاربردآنها روا است، چراکاربردجمع عربی آنها نارواباشد؟

کلمه های یادشده بخشی ازگنجینۀ زبان فارسی ودرذهن جامعه ته نشینترازبرابرهای دری شده اند وحتا معادل فارسی برای بسیاری ازآنها نمی یابیم. چنین جایگاهی آن واژههارا خودی ساخته است.

دربارۀ جمعهای عربی، هرنوعش، چه سالم وچه مکسر، باید گفت که درصورت وجود دونشانۀ جمع درفارسی (آن وها)به افزایش یک بحث درازدامن انواع جمع عربی در کتاب دستورزبان فارسی نیازی نمی باشد.

اسدالله حبیب