آریا - داسیو

در ین شبهه ئی نیست که با انتشار شاخه ئی از آریائیهای باختری در هند، نام "آریا" هم با آنها در آنجا نقل یافت ولی مفهوم آن آهسته آهسته با مرور زمانه فرق کرد و حتی بعضی کلمات دیگر مرداف و معادل آن پیدا شد که بیشتر مختص به هند است. پیش از اینکه به تشریح تغییرات مفهوم کلمه آریا در هند پرداخته شود، بیک نکته مهم دیگر متوجه میشویم و آن عبارت از نامی است که مهاجرین آریائی برای بومیان منطقه "سپته سندهو" یا پنجاب فعلی داده اند.

آریا های ویدی(۳) وقتیکه از ماورای شمال هندوکش از "بخدی" سرازیر شده و از راه های طبیعی و کلاسیک دره "کوبها" (کابل)، "کرمو" (کرم)، "گوماتی" (گومل) بطرف "سندهو" (سند) پیش رفتند بعد از عبور از این رودخانه بزرگ که سرحد طبیعی و تاریخی کشور ما و هند میباشد بومیان مسکونه پنجاب را به نام "داسیو" یاد کرده اند.

این نام در "سرود ویدى" به كرأت ذكر شده و برای اینکه عین احساسات ریشی ها راجع به کلمۀ "داسیو" معلوم شود بعضی جملات سرودها را ترجمه میکنم (۴):

"اندرا از صبح باینطرف از چاشت باینطرف جنگ کرد و با تیرهای خود کشت و مانند "اگنی" با آتش خود هزاران "داسیو" را که گمان میکردند قلعه های آنها غیر قابل تسخیر است و در آن پناه برده میتوانند در داد."

پس تو ای اندرا ! این داسیوهای ناچیز را بخاک افگندی این قبایل بی دین را محکوم ساختی "ای اندرا و توسوما" دشمنان خود را خراب کنید، معدوم سازید تا به زیر سلاح بیفتند و اجساد خود را تسلیم دهند."

"ای اندرا و سوما اگر با قوای خود موفق شوید که گاوها اسپها، خزاین و زمین های ما را که"دشمنان" ما گرفته اند بما اعاده كنید كار عادلانه و قابل ستایشی کرده خواهید بود."

از روی این چند پارچه فوق احساسات آریاهای ویدی مهاجر نسبت به بومیان اولیه ماورای شرق اندوس و صحنهٔ مقابلههای آنها واضح معلوم میشود و اگر به سرودهای دیگر مراجعه شود جزئیات ممیزه زیادی بدست می آید که در اینجا بدان کاری نداریم محض این نکته را خاطر نشان میکنم که قراریکه از خلال بعضی سرودهای دیگر معلوم میشود، "اندرا" در جنگها به طرفداری قبیلهٔ "پکتها" یا "پارت ها" یعنی "پختانه" که یکی از جنگی ترین قبایل آریائی ویدی بود، مداخله کرده از این رو خالی از امکان نیست که قبیلهٔ "پکتها" سهم بزرگی در مقابله "داسیو" گرفته باشند چنانچه در جنگ "ده ملک" که بین خود قبایل آریائی در ماورای اندوس واقع شد شامل بودند ذکر جنگ مذکور در اینجا از موضوع خارج است. ]به کتاب "تاریخ افغانستان" اثر احمد علی کهزاد مراجعه شود.]

داسیوها در مقابل تهاجمات آریائی چیزی عقب نشینی کرده و چیزی ترک خاک و زمین گفته به نقاط جنوبی هند پایان شده و چیزی هم بجای خود مانده اند. بهر حال وقتیکه آریاها به اراضی شرق اندوس پیش رفته و در خاک آنها استقرار یافتند وضعیت میان آنها آهسته آهسته بهتر و اصلاح شده رفته است. از تصادم آنها یک چیز مهمی که بمیان آمده است، مسئله "طبقات" یا "کست" است که اقتضای محیط آنرا بمیان آورد بیائیم به تغییرات مفهوم خود کلمه "آریا" خود کلمه "آریا" هم با مهاجرین در هند به مفهوم قدیمی و اصلی خود نماند. چیزیکه از همه بیشتر به آن تاثیر انداخت مسئله "کست" یا طبقات بود. وقتیکه "کشاتریا"، "برهمانا"، "ویسیا" و "سودرا" یعنی نجبای جنگجو، روحانیون، اهل حرفه و پیشه و طبقه "اچوت" از بقایای بومیان اولیۀ هند بمیان آمد، خود بخود در مفهوم "آریا" تغییرات پیش شد. از این رو مدتی کلمۀ "برهمانا" مترادف آن شده بود.

"پانی نی Panini" عالم صرف و نحو "سانسکریت" که اصلاً از "اتک" بود و در وسط قرن چهارم .ق.م میزیست در عصر خود "آریا" را بشکل "آریا" که الف اول كلمه مد نداشته باشد مرادف "ویسیا Vaicya" یعنی سومین طبقه جامعه میداند که به اصطلاح اروپائی "بورژوازی" شود از ین جا بنظر می آید که کلمۀ مذکور بشکل اصلی خود که الف اول آم مد داشته باشد، مخصوص طبقات عالی بوده و "سودرا" یعنی طبقه پست به این نام یاد نمیشد. با انتشار دیانت بودائی اثر دیگری بر کلمۀ آریا وارد شد و معنی "منور" و "روشن" شده را حاصل کرد و این عین معنی "بودهی" است که "بدهه" یا "بودا" بدان شهرت یافته است. این مفهوم خارج از معنی مذهبی هنوز در زبانهای کشور ما، فارسی و پشتو موجود است و بعضی پیره زنهای با تجربه را "بدهه" گویند.