32

و تاریخ هجری

از کتاب: تاریخ گردیزی (زین الخبار) ، فصل باب هشتم ، بخش اندر استخراج چهار تاریخ از یکدیگر
25 January 1968

از روز پنجشنبه غرۀ محرم هر سال نخستین که پیغمبر ما محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم. از مکه بمدینه آمد و هجرت کرد. و میان هجرت و میان تاریخ پارسی چندین روز بود. اگر تاریخ هجری یافته شدف سالهای تمام اورا بگیر، و اندر بیست و یکهزار و دویست و شصت و دو ضرب کن و ان مبلغ که بحاصل آید، بر شصت قسمت کن، ایام آن سالها باشد، پس کسور این سال مقصود آنچه باشد از ماه و روز بروی افزای، جمله روز باشد از ابتدای هجرت تا آن روز مقصود.

و چون خواهی که تاریخ رومی از هجرت بدانی، آن روزها که میان تاریخ رومی و هجریست، تا آن روزگار بر افزای تا روز های تاریخ رومی گردد. و چون خواهی که تا آنرا سال گردانی، آن روز ها را اندر شصت ضرب کن، تا دقایق گردد، پس آن مبلغ را که بحاصل آید بر بیست و یکهزار و نهصد و پانزده قسمت کن تا سالها بحاصل گردد، و آنچه باقی ماند، بر شصت قسمت کن، تا روز کرد آن روز ها ماه  و روز گردان تا روز مقصود بحاصل آید.

واگر تاریخ پارسی بحاصل باشد، سالهای تمام اورا اندر سیصد و شصت و پنج ضرب کن تا همه روزگردد و کسور سال مقصود را بر افزای.

و چون خواهی با تاریخ رومی ماه هجری از وی بیرون آری، آن تفاوت که میان این تاریخ و تاریخ مقصود باشد، با آن ضم کن، تا روز های تاریخ عربی با رومی الحاصل شود و چون خواهی که آنروزها را سال عربی گردانی، مبلغ روز اندر شصت ضرب کن، و پس بر بیست و یکهزار و دویست و شصت و دو قسمت کن، تا سالها بحاصل گردد. آنچه باقی ماند روز بود از اول سال تا روز مقصود.

چون تاریخ رومی یابی و خواهی تا تاریخ پارسی از وی استخراج کنی، بنه سالهای رومی را، و اندر بیست و یکهزار و نهصد و پانزده ضرب کن، و انرا بر شصت قسمت کن، تا همه روزگردد. پس آن مقدار که میان رومی و پارسی است از روزهای از وی نقصان کن و باقی را بر سیصد و شصت و پنج و قسمت کن، تا سالهای فارسی از وی بیرون آید. و آنچه باقی مانده ماه  و روز باشد.