ذکر هفتاد و ششم

از کتاب: تاریخنامۀ هرات

در جواب نامۀ امیر نوروز 

ملک شمس الدّین کهین نویسد

چون شهور سنۀ اثنی و ستعین و ستّمائه درآ»د ، در اول محرم این سال مکتوب امیرنوروز و مقاد روز دیگر بازگرداند و در جواب نوشت:

لَقَد جاءَنی بَعدِ اِشتِیاقی کِتابِکُم          سَجَدتُ سَریعاً حِینَ اَبصَرتُه شُکراَ 

بدرستی آمد به من بس از آرزوندیِ من نامه شما 

سجده کرده شتابان از هنگام[ی] که ددم او را از برای شکر 

مثال عالی واجب الامتثال امیر یزرگ عادل خسرو و آفاق لشکرکش خراسان و عراق، حامی اهل ایمان ، ماح کفر و طغیان، مرزبان گیتی نوینِ مظهّر باذل نوروز نویان ، زیدّت معدلته، آراسته به فنون لطایف و بیراسته به صنوف طرایف ، و بدایع القاظ او چون صورت جانان جانفزای و معانی او چون سیرتِ پاکان دلگشای . لطتیف او مُرَوّح روح و مواعظ و نصایح او مفرّح مجروع . جواهر منثور او در گوش جان[چونه لآلی منظوم و فواید فواید او در نظر روح چون دُرّ منثور 

شعر[جمال]

نامه نگویم ، که  دَم روح القُدُس           بود که آن بر دل رنجور زد 

باز نسیم سر زلف بُتان          لخلخه ای بر نتِ مهجور زد[۳۸۸]

مقرون به صفا وفا و مشحون به حسن عقیدت و ولا رسید . به ورود آن مورد میمون و وفود آن وافد همایون مسرّات فراوان و ابتهاج بی پایان محصّل گشت و مهجت رابهجتی بخشید و سینه را سکینه[ای] ارزانی داشت و روح راروحی عطاکرد.

شعر

کِتابُکَ قَدرَالمُلکِ وافِی فُسَّرَنی           وَ سَرَّی شَجی قَلبی کَریمُ مَقالِکا 

نامۀ تو ای اندازۀ پادشاهی رسید پس شادمان 


______________________________________________________________________

۱ . اصل: هفتاد و چهارم . 




ذکر هفتاد و ششم/ در جوابا نامۀ امیر نوروز ...                                                         ۴۱۳

کرد ما را و برند اَندُه دل مراگفتار بزرگوار تو

آن روز نامۀ اقبال و افضال ۱ را دستوری سعادت بی غایت و کرامت بی نهایت ساخته شد و بر سلامتی نفس نفیس و عرض کریم خداوندی حضرت جهان آفرینِ فراوان و شکر بی پایان تقدیم افتاد و در مقابل تشریف بزرگوار تحیّات وافره و مدحاث متوافر ارسال افتاد. صفت تَشَوُّق و غرام و شرح شدٌت تَعَطُّش و اوام ۲ باد ادراک خدمت روح بخش است که سبب حُصُول سعاداتِ دارین و وُصُولِ مرادات منزلین است نه چنان و چندان است که اواخر فکر به اویل ذکر آن پیوند یا مقاطع و مخاتیم افهام و اوهام به مبادی و مفاتیح آن واصل شود. 

شعر[علیق]

شَوقِی اِلَیکَ کَثیرٌ لَیسَ یَحصُرُهُ          عَقلٌ وَفِکرٌ وَفَهمٌ وَ اَذاهانُ 

آروزی من به سوی تو بسیارست نیست که بشمارد اورا 

خرد و فکر و فهم و ذهنها 

بعد از تبلیغ محامد و ثنا و عرض مدایح و دعا معلوم رأی انور لازال عالیا باشد که من بعد نیّت این مخلص آن سات که در قلعۀ محروسۀ خَیسار ساکن [۳۸۹] باشد و از برای نیل جاه دینی و طلب لذّاتِ نیست شونده و عزت عاریتی و دولت پنج روزه خاطر را پریشان و ضمیر را مشوش ندارد . آباد و اجداد کرام او از حکم و حکومت و ملک و ملکداری جه منفهت و ربح یافتند که مرو را نیز طمع آن باشد؟!

شعر

بیا بگوی که قیصر ز رزگار چه یافت؟

                                   بیا بگوی که پرویز از نامه چه برد؟

گر او نهاد خزینه، به دیگری بگذاشت

                                   وزین گرفت۳ ، زمانه به دیگری سپرد 

به حکم پاشدهزاده ادغون خان، هندونوین را بگرفتم . بدین واسطه از جوانب و اطارف اعادی و حسّاد برخاسته اند و همه به قصد و اهلاک او نطا[ق]* طاقت بر میان جان حدود گردانیده . اگر بدان جانب حرکت می کند ناچار به مقاومت و دفع شُرَر و مکاید ایشان مشغول باید بود و چند روز ی را که از حیات باقیست به سوادها


______________________________________________________________________

۱ . اصل: افظال.                                   ۲ اصل: اووام.                                ۳ . متن: ور این کرفت. 




۴۱۴                                                                                                تاریخ هرات

 و تخیّلات متنوعه بر سر آورد. مأمول و متوّقع از خدمت امیر عادل آن است که این محبّ مخلص متخصّص را به آمد به هرات و حکئمت آن حدود معذور دارند.زادت چه ابرام دهد خدمات را که بدین طرف بازبسته بود و سعی مخلص را[بر] وی اثر تواند بود فرمایند.)) 

این بود تمامی تواریخ حکایت و قصص ملک سعید، شمس الحقّ والدّین که در قلم [آوردم] . بعد از این به عون ملک معتال تربیت ملک اسلام ، غیاث الحقّ والدّین ، خلّداللّه ملکه و جلاله ، در تواریخ ملک مرحوم فخرالحقّ والدبین شروع کنم، و بالله التوافیق.