اکنون یاد کنیم از طریقی که مردم سیستان داشتند اندر قدیم تا اسلام آورده شد

از کتاب: تاریخ سیستان
08 March 1485

گرشاسب و نبیره گان(۵) او تا فرامرز بن رستم همه برآن طریقت بودند که آدم- علیه السّلم- آورده بود، بامداد و به وقت زوال و شبانگاه نماز کردندی و پرستش ایزد تعالی، و دیگر به همه اوقات که به شغل دنیائی اندک و بسیار خواستندی شد پیشتر نماز کردندی، پس از آن بدان شغل رفتندی، و زنا و لواطه و دزدی و خون ناحق میان شان حرام بود، و مردار نخوردندی و تا ذبیحت نکردندی آنچه حلال است اکنون خوردنِ آن نخوردندی، و صدقه بسیار دادندی و همیشه میزبان بودندی و مهمان را نیکو داشتندی و این همه از جمله فرایض داشتندی بر خویشتن، دختر و خواهر و مادر را به زنی نکردندی، و پیکار که میان رستم و اسفندیار افتاد سبب آن بود که چون زَرتشت بیرون آمد و دین مَزدیَسنان(۶) آورد ، 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱. تراشیده (شهر)  کرده اند، احیاء: شرطه.                       ٢. بندار ، به ضم اول رئیس مالیه بوده است.                    ٣. پَرن در کتب لغت و ادب دیده نشد و پس از تحقیق از مردم سیستان و مطالعات دیگر محقق شد که پرن به فتح اول به معنی سدهای خاکیست که با بوته و چگن و غیره در معبر رودها و پیش مزرعه ها بندند و نوعی از آن را در خراسان (پَل گویند و در برخی نقاط دیگر سدهای دستی را (پرند) تلفظ کنند و این هر سه لفظ از یک ریشه است و برهان تنها پل به معنی مرز را ضبط کرده است.                                                                                                                ۴. نگاه داشتن در قدیم به معنی محافظت نمودن و مراقبت کردن است. و درین کتاب مکرر به این معنی آمده است- مراد آن است که برای محافظت سدها و پرن ها فلان مبلغ....                                                                                ۵. در اصل با همین املاست.                                                                                                                       ۶. در اصل (مزدیسنان) بوده بعد با مرکب و خطی بد آن را (مزد به سیستان) کرده اند و مزدِیسنان جمع مزدیسن است و مَزدیَسن یعنی خداپرست، چه مزد و مزدا نام خدا و یسن ستایش خدای است و یسن را یشن و یشت



رستم آن را منکر شد و نپذیرفت و بدان سبب از پادشاه گشتاسب سرکشید و هرگز ملازمت تخت نکرد، و چون گشتاسب را جاماسب گفته بود که مرگ اسفندیار بر دست رستم خواهد بود و گشتاسب از اسفندیار ترس داشت، او را به جنگ رستم فرستاد، تا اسفندیار کشته شد، و پس از آن چون فرامرز از سیستان رفته بود بهمن بن اسفندیار به کین خواستن آمد، و فرامرز رفته بود به هندوستان، تا باز آمد غریق گشت، بخت النصر که سپهسالار او بود صواب چنان دید که صلح کند با بهمن اسفندیار و هوشنگ را که هنوز خرد بود به شاهی سیستان یَله کرد، و خود صلح کرد و با دوازده هزار مرد زاولی از سیستان با بهمن برفت و به بلخ شد (۱).