شعرای عرب

از کتاب: تاریخ یعقوبی ۱/۲
02 March 0800

عرب شعر را بجای حکمت و دانش بسیار مینهاد و هر گاه در میان قبیله شاعری ماهر , دریا بندۀ معنیها و سخن شناس بود اورا در بازار های خود که در مدت سال  و در موسمهای حج شان بپا میشد فرا میخواندند تا قبیله و طایفه ها فرا هم گردند و بایستند و شعرا اورا بشنوند و آن را افتخاری از افتخارات و مزید بزرگواری خود میشمردند. برای ایشان جز شعر چیزی نبود که در داوریها و کارهای خود بدان رجوع کنند . تنها به وسیلۀ شعر ستیز میکردند و بیان مراد می نمودند ( و مثل می زدند ) و برتری میجستند و عیب میگفتند . شعرایی بودند که با جماع راویان و شعر شناسان و مطابق آثار و اخباری که از شعرای جاهلی عرب بدست است در زمان جاهلیت شعر شناسنان بر تری داشته است و نیز شعرایی که اسلام آنها را دریافت و « مخضرم» نامیده شدند و بشعرای پیشین ملحق شدند ؛ این دو دسته « فحول» نامیده شدند و در اثر پیش بودن شعر  شان در خوبی  پیش افتادند ؛ اگر چه بعضی از اینان نیز ای دیگران پیش افتاده ترند و اکنون نامها شان را بترتیب مراتب و درجات انها در شعر پشت سر هم می آوریم:                                                                                                                                 نخستین انان : امرء القیس بن حجر بن حارث بن عمرو بن حجرا آکل المرار ابن [...] و نابغل ذُبیا نی یعنی زیاد بن معاویه بن ضباب بن جابر بن یر بوع بن غیظ ابن مرة بن عوف بن سعد بن ذبیان , وو زهیر بن ابی سلمی – و نام ابی سلمی « ربیعة بن ریاح بن قُرط بن حارث بن مازن بن ثعلة بن ثور بن هذمة بن لاطم بن عثمان بن عمرو بن  دبود – واعشی یعنی اشعای وائل میمون بن قیس بن جندل بن شرا حیل بن عوف بن سعد بن مالک بن حارث بن سعد بن ثعلة بن دودان بن أسد و مهلهل یعنی امرء القیس بن ربیعة بن حارث بن زهیر بن جشم بن بکر بن حبیب بن عر و بن غنم بن تغلب بن وائل و علقمة بن عبدة  بن ناشرة بن قیس بن عدب بن ربیعه بن مالک ب زید مناة بت تمیم ,و حارث بن حلزة بن مکروه بن یزید بن عبدالله بن مالک بن [ عبد بن ]  سعد بن جشم بن عامر بن بیان بن کنانة بن یشکر [ بن بکر ] بن وائل و عمر بن کلثوم بن مالک بن عتاب بن سعد بن زهیر بن جشم بن بکر بن حبیب بن عمر بن غنم بن تعلب ابن وائل و سعد بن مالک بن ضُبیعة بن قیس بن ثعلبة بن عُکابة بن علی بن بکر بن وائل و أسود بن یعفر بن عبدالاأ بن ضُبیعه بن قیس بن ثعلة بن عکابه بن علی بن بکر بن وائل  و أسود بن یعفر ین عبدالا سود بن جندل بن نهشل بن دارم بن مالک بن حنظلة بن مالک بن زید مناة بن تمیم و سُوید بن [ ابی ] کاهل بن حارثه بن حسل بن مالک بن عبد بن سعد بن جشم بن عامر بن ذبیان بن کنانه ۱ بن یشکرین بن بکر بن وائل و أوس بن حجر بن مالک بن حزن بن عمر بن خلف بن نُمیر بن أسید بن عمرو بن تمیم بن مر وذو الاصبح عدوانی یعنی حرثان بن حارث بن محرب [ بن ثعلبة بن سیار ] بن ربیعة بن هبیره بن ثعلبة بن طرب بن عباد بن یشکر بن عدوان : حارث بن عمر بن قیس این عیلان و بشر بن ابی خازم : عمر بن عوف بن حنش بن ناشرة بن أسامه بن والبه , و عشرة بن شداد بن معاویه بن نزار بن مخزوم بن مالک بن غالب بن قُطیعة بن عبس بن بغیض و عبدة بن طبیب تمیمی و متلمس ک جریر بن عبد المسیح بن عبد الله بن زید ابن دوفان بن حرب بن وهب بن أحمس بن ضبیعة بن ربیعة بن نزار , و ابود ؤواد  أیادی : حوثرة بن حارث بن حجاج و مر قش اکبر [ یعنی ... و مرقش اصغر ] ربیعة ابن معاویه بن سعد بن مالک بن ضبیعه بن قیس بن ثعلبه و مسیب بن غلس بن عمرو بن قضاعة بن عمر بن زید بن ثغلبة بن عدی بن مالک بن جشم بن مالک بن جُماعة بن  جُلی , ۱۰ و عدی بن زید بن حماد [ بن زید ] بن ایوب بن محروف بن عامر [ بن ] عصبة بن امرء القیس بن زید مناة بن تمیم و سلامة بن جندل بن عبد عمرو بن عبدالحارث : مقاعس بن عمر و بن کعب بن سعد بن زید مناة بن تمیم و سُحیم بن وثیل بن عمرو بن کرز بن وهیب بن حمیری بن ریاح بن یربوع بن حنظلة بن مالک بن زید بن مناة بن تمیم و جمیح اسدی : منقدبن [ طماح بن قیس بن ] طریف بن عمر بن قُعین و حاتم طائی : حاتم بن عبد الله بن سعد بن حشرج بن امرء القیس بن عدی وبن أخزم بن ربیعة بن حرول بن عمرو بن غوص و طفیل الخیل: طُفیل بن عوف بن خُلیف ابن ضبیس بن مالک ین سعد بن عوف بن هلان بن غنم بن غنی و سفاح : سلمة بن خالد بن کعب بن زهیر بت تیم بن أسامة بن مالک بن بکر بن حُبیب بن غنم بت تعلب و تابط شرا : ثابت بن جابر بن سفیان بن عدی بن کعب بن فهم بن عمر و بن قیس عیلان و ابن مضل اسدی : جلد بن قیس [ بن ماک] بن منق بن طریف بن عمرو بن قًعین ,و کعب الامثال غنوی : کعب بن سعد بن علقمة بن ربیعة بن زید بن ابی مُلیل بن رفاعة بن مسلم بن سعد و حکم بن ... و مروان القرظ بن زنباع بن جذیمة بن رواحة ابن جشم بن معاویة بن بکر بن هوازن و امیه بن ابی الصلت : عبد الله بن ربیعة بن عقیدة بن غیرة بن عوف بن قسی و او ثقیف است و افوه أودی : صلاظ بن عمر بن مالک [ بن عوف] بن حارث بن عوف بن [ منبیه بن ] اود بن صعب بن سعد العشیرة بن مذحج و عمرو بن قمئة بن ذریح بن سعد بن مالک بن ضبیعة بن قیس ابن ثعلبه وضابی ء بن حارث بن أرطاة بن شهاب بن عُبید بن حلول بن قیس بن حنظلة ابن مالک و خُفاف بن ندبه و ندربه مادر او است وپدرش عمیر بن حارث بن عمرو بن شرید بن ریاح بن یقظة بن عصیة بن خفاف بن امر ء القیس بن بُهثة بن سلیم است و متنخل هلی : مالک بن غنم بن سوید بن حبشی بن خُناعة بن دیل بن عادیة بن صعصۀ بن کعب بن طابخة بن لحیان بن هذیل و ذهاب فحل مالک بن جندل بن مسلمه ابن مجمع بن ضبیعه بن عجل و عروه بن ورد بن زید بن عدبالله بن ناشب بن سفیان بن عوذ ابن غالب بن قُطیعظ بن عبس بن بغیض و حارث بن عباد بن ضبیة بن قیس بن ثعلبه که « فارس نعامه » باشد و انس بن مدرک بن عمر بن سعد بن عوف بن عتیک بن حارثة ابن عامر بن تیم لله بن مبشر بن اکلب بن ربیعة بن عفرس بن حلف بن خثعم و مخل بن مسعود بن افلت بن قطن بن سوادة بن مالک بن ثعلبة بن غنم بن حبیب ابن کعب بن یشکر و اثیم بن شراحیل بن عبد رضی بن عبد عوف بن مالک بن ضبیعة بن  قیس بن ثعلبه و حارث بن ظالم بن حذیمة بن یبروع بن غیظ بن مرظ بن عوف بن سعد بن ذبیان و صفوان بن حصین بن مالک بن رفاعظ بن سالم بن عبید بن سعد عنزی , و سموأل ابن عادیا که به غسان نیست داده می شود و بعضی می گویند که او یهودی و از سبط یهودا بود و عمر ونب أهتم بن سمی بن سنان بن خالد بن منقر بن عبید بن عمر بن کعب بن سعد ابن زید مناة بن تمیم و مظرود بن کعب بن عُر فطة بن نافذ بن مرة بن تمیم بن سعد بن کعب ابن عمرو بن ربیعة خزاغی و أوس بن غلفاء بن فقط بن معبد بن عامر بن بمامه و حصین بن حُمام بن ربیعة بن حرام بن وائلة بن سهم بن .... عامر بن صعصع و رکاض أسدی : رکاض بن ابق بن بدیل یکی از بنی دبیر.                                                          و ُ سوید بن کراع عکلی و حویدره که نام او قُطبظ بن [ أوس بن ] محصن بن جرول بن حبیب الاعظم بن عبد العزی بن خزیمة بن زرام بن مازن بن ثعلبة بن سعد بن ذبیان است و أعشی بن اسد : قیس بن بجزة بن منقذ بن طریف بن عمرو بن قعین و ابن ز بعری سعمی : عبدالله بن قیس بن عدی [ بن سعد ] بن سهم از قریش و [..] قطن ابن نهشل بن دارم بن مالک بن حنظله و ابن دجاجۀ فقیم : بکسربن مر بدن بن أنس بن امرء القیس و سوید بن سلامة بن حدیج بن قیس بن عمر و بن قطعن بن نهشل بن دارم [ابن مالک ] بن حنظله و قیس بن زهیر بن جذیمة بن رواحة بن ربیعه بن حارث بن مازن بن قُطیعَ بن عبس بن بغیض و مقیس بن صُبابه از بنی کلب بن عوف بن کعب ابن عامر بن لیس بن کنانه که اسلام را دریات و مسلمان شد و سپس مرتد گشت و روز فتح (مکه) در حال کفر کشته شد و مسیب بن رُفیل بن حارثه بن حیان بن قیس ابن ابی قیس جابر بن زهیر بن جناب هُبل کلبی و براض بن قیس بن رافع بن قیس بن جدی بن ضمرۀ کنانی و سبرة بن عمر بن أهنان بن دثار بن فغعس , شافع بن عبدالعزی صمری و سراقظ بن مالک بن جعشم مدلجی و مصروف که نامش عمرو بن قیس بن مسعود ابن عامر بن عمرو بن ابی ربیعة بن ذهل و مرداس بن ابی عامر بن جاریة بن عبد بن عبس ابن رفاعة بن حارث بن بهثظ بن سلیم بن منصور.                                                                                                                          از شعرای جاهلیت و فحول متقدمین که اسلام را دریافته ند:                                                                   نابغۀ جعدی که هم سن نابغۀ بیانی و نام او قیس بن عبدالله بن عدس بن ربیعة ابن جعدة بد کعب بن کعب بن ربیعه بن عامر بن صعصعه بود و لببید بن ربیعة بن مالک بن جعفر بن کلاب بن عامر بن صعصعه و تمیم بن أبی [ بن ] مقبل بن عوف بن حنیف [ ابن قتبیة ] بن عجلان بن عبدالله بن کعب بن ربیعة بن عامر بن صعصعه و کعب بن زهیر ( بن ابی سلمی ) ربیعة بن ریاح بن قرط بن حارث  بن مازن بن ثعلبة بن ثور بن هذمة بن لاطم بن عثمان بن عمرو بن أد و عبدالله بن عامر بن کرب کندی و ابو سمال اسدی که نامش شمعان بن هبیرة بن مساحق است و زید بن مهلهل : زید الخیل بن یزید ابن میهب بن عبد رضی محلس بن ثور عدی بن کنانة ] بن مالک بن هبهان بن عمرو ابن غوث و حطیءه که نامش جرول بن اوس بن مالک بن جؤیة بن مخزوم بن مالک بن غالب  بن قطیعة عبس است و ضرار بن خطاب بن مرداس بن کبیر بن عمر و محاربی . و شماح بن ضرار بن سنان بن أمیه بن عمر بن جحاش بن بجاله بن مازن بن ثعلبة بن سعد بت ذبیان و ابوذیب هذلی : خویلد [ بن خالد ] بن محرث بن زبید بن مخزوم بن صاهلة بن کاهل بن تمیم سعد بن هذیل و ابو کبیر هذلی ک عامر بن حلیس و حارث بن عمر بن جُرجة بن یربوع بن فزاره و عبد بنی الحسحاس : سحیم بن هند بن سفیان بن ثعلبة بن دودان بن اسد بن خزیمه.