ذکر ششم
در خراب کردن شاهزاده
تولی خان حصار کو و کورینان را
راوی چنین تقریر کرد چون شاهزاده تولی خان شهر نیشابور را خراب کرد و به خون تغارجار خون چندین هزار مؤمن و مؤمنه را بریخت، لشکر به طرف هرات کشید. چون به حدود بادغیس رسید، پیش او عرضه داشتند که در این نواحی موضعی است که آ« را « کو » و « کورینان» خوانند. حصاری دارد در غایت حصانت و استواری و نهایت تندی و بلندی و بی تاژیک سه هزار مرد از پیادگان لشکر جمال الدّین شورجه – که از لشکر کشان سلطان جلال الدین است – در آن حصار ساکن شده اند و آنچه مایحتاج حصار داری باشد به مُرُور ایّام و کُرُور اعوام جمع کرده و جانب حزم و تَیَفُّظ را قبل الواقعه نگاه داشته و پُشت حصار را چون شکم انار از اسلحه و مردان سپاهی آکنده.
چون شاهزاده تولی خان صفت آ« حصار را واصفین آن دیار بشنود، تمنای فتح آ« در دل او متمکن شد. روزی دیگر با تمامی لشکر به پای آن حصار آمد. حصاری دید بغایت حصین و ارکان او بس رکین. برج های او با درجات سماوات برابر و خاکریز با شکوه او صد [۶۴] چو البرز کوه، و اصول قواعد مُمَهَّدش در تحت ثَری و فروع بُرُوج مُشَیَّدش برهامۀ ثریّا.
شعر[حماسی]
رَسَا اَصْلُهْ تَحْتَ الثَری وَ سَمابِه اِلَی النَّجْمِ فَرْعٌ لایُنالُ طَویلُ
بعد از آن به دور روز، بفرمود تا سپاه کینه خواه او از جوانب حصار در آمدند. و در آن حصار شیخی بود بس زاهد و عباد و چهل سال ریاضت کشیده و از شریعت قدم در سبیل طریقت نهاده و به واسطۀ جَذَبات رحمانی از محلِّ طریقت، به مرتبۀ حقیقت نقل کرده،
شعر [لشاعر]
در شریعت بایزید و در طریقت بو سعید در حقیقت چون جنید و در کرامت چون حبیب
و اورا خواجه کورینان گفتندی. به نفس خود با کفار حرب درپیوست و ساکنان حصار را بر محاربت و مقاومت حریص گردانید و آیاتِ حَسَناتِ دَرَجاتِ غزاة را بر ایشان خواند و مقامات مقام دار السّلام شهدا را به سمع هر یک رساند. مردم حصار همه یکدل متوجّه حرب شدند و بر حسب « لا یَجْمَعُ الْکافِرُ قاتِلَهُ فِی النّارِ» جان شیرین در می باختند و تیر و سنگ در روی دشمن می انداختند. برین منوال هشت شبانه روز از درون و بیرون حرب و شبیخون بود. روز دهم شاهزاده تولی خان با تمامی سپاه،
شعر[ربیعی]
به گاهی که خورشید سر بر زدی دم نای شاهی ز خاور زدی
پیش رفت و بفرمود تا اعلام خاص اورا در مقابل حصار نصب کردند. لشکریان چون اقدام و جلادت شاهزاده تولی خان را مشاهده کردند،
شعر
به یکبار شمشیر ها از میان کشیدند و مانند شیر ژیان
همه از بیِ رزمْ کوشان شدند چو میغ بهاری خروشان شدند
در یک ساعت حصار را بگرفتند و خواجه کورینان را با تمامتِ [۶۵] خلق آنجا از جوان و پیر تا طفل در شیر را بکشتند و دیوار های حصار را فرو گرفتند و سراها را با زمین متساوی گرداندند.