ذکر نوزدهم
در حکومت شمس الدّین محمّد بن
ملک مجدالدّین کالیوینی در هرات
چون شهور سنۀ احدی و اربعین و ستّمائه [= ۶۴۱] در آمد، درین سال امیر محمد بن ملک مجد کالیوینی با طایفه ای از نواب و حجّاب پِدر خویش پیش شاهزاده باتو رفت. شاهزاده باتو او را به نواخت پادشاهانه [۱۳۷] مخصوص گردانید و منصب پدر اورا بدو ارزانی داشت. شمس الدّین محمّد بعد از ده روز از اردوی شاهزاده باتو با یرلیغ و پایزه و خلعت فاخر مراجعت نمود. چون به شهر هرات رسید خرلغ و امیر محمد عزالدین مقدم او را به اعزاز و استقبال هر چه تمام تر به سرای پدرش فرود آوردند و حکم برلیغ شاهزاده باتو را ظاهراً به رغبت تمام امتثال و تلقی واجب شمردند.
بعد از یک ماه و نیم شمس الدّین محمّد، امیر محمّد عزّالدّین مقدّم را معزول کرد و با خرلغ قاعدۀ مصادقت و بنای موافقت مستحکم گردانید و در احترام و احتشام ایلچیان شاهزاده گان چنگیز خانی – چندانک امکان بود- اجتهاد نمود. « اَلسَّعیدُ مَنْ وُعِظَ بِغَیْرِهِ»۱ را در پیش جمال حال خود داشت و اموال موروثی را بر زمرۀ علم و اهل هنر و طبقۀ زهد و تقوی صرف گرداند، و چون پدر مرحوم خود، به عدل و بذل و استمالت رعیت نام و آوازۀ خود را جهان پیمای کرد و محبت خود را در دل های خلق راسخ گرداند. و هر ماه به تو نوبت به جهت پدر خود ختم قرآن فرمود و جماعتی را که در پیش پدر او قربی و عرضی داشته بودند بنواخت و متعاقب خود به ملازمت راغب گردانید. و شب و روز در کار امارت و زراعت و ترتیب رعیت ولایت سعی بلیغ و اجتهاد کلی مبذول داشت و همچنان که ایلچیان و خدم شاهزاده باتو خان و متعلقان و ملازمان گرگوز را حرمت داشتی، رسولان و قاسدان پادشاه قاآن و امیرارغون آغا را به اضعاف آن بنواخت و هر چه از اجناس بهتر بودی بدیشان ارزانی داشتی.
۱.قال النبیّ علیه السّلام.