آمدن قتیبة بن مسلم اندر رجب سنه ست و ثمانین به سیستان
و قتیبه اول به سجستان شد و بر مقدمهٔ او عمرو بن مسلم بود، وقت تا به سیستان اندر شد و روزگاری آنجا ببود، و باز به خراسان شد و عبدربّة بن عبدالله را اینجا خلیفت کرد و او عبدربّة بن عبدالله بن عمر اللّیثی(۴) بود، چون قتیبه به خراسان شد و کار ها قرار رها، اشعث بن بشر الیربرعی را نزدیک حجاج فرستاد تا آنچه رفت از حدیث سیستان و خراسان بازنماید، و حِملی بفرستاد، و اشعث مردی فصیح با کفایت و کاری ونیکو روی و نیکو گفتار [بود]، چون حجاج او را بدید وسخن وی اندر جواب بشنید و از هرچه ازو بپرسید نیکو جواب بشنود، اشعث را والی سیستان(۵) و قتیبه را معزول کرد، و قتیبه اندرین میانه(۶) عبدربّه را معزول کرده بود و
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. شیبان. (یعقوبی چاپ لیدن ص ٢٨٣). ٢. این شخص پسر برادر مسمع است و علامت مفعول که بایستی بعد از مفعول درآید قبل از مفعول آمده است! ٣. حجاج قبل از آمدن قتیبه اشهب بن بشر الکلبی از اهالی خراسان را به عمل سیستان گسیل داشت و پس از وی قتیبه آمد...(یعقوبی ص ٢٨٣). ۴. عمیر اللیثی (یعقوبی ص ٢٨٣). ۵. اصل: خراسان. و آن خطاست چه اشعث نام هیچ وقت والی خراسان نشده و قتیبه تا مرگ حجاج والی خراسان بود، مراد آن است که حجاج این مرد را والی سیستان کرد بدون مشورت با قتیبه. و عبارت (قتیبه را معزول کرد) یعنی از عمل سیستان. ۶. اصل: و عبد ربه.
نعمان بن عوف یَشکُری(۱) را به سیستان فرستاد، تا نعمان به سیستان رسید اشعث بن بشر از جهت حجاج به سیستان آمده بود اندر سنهٔ ثمان و ثمانین. اشعث به سیستان یک چندی ببود باز سوی بُست شد و زنبیل با اشعث صلحی معلوم فرو نهاد و [اشعث] به سیستان باز آمد و سوی حجاج نامه کرد اندرین باب، و حجاج را آن صلح اندک آمد و خشم گرفت، اشعث راباز معزول کرد وقتیبه را بازعهد و منشور نو فرستاد [به سیستان] و قتیبه برادر خویش را عمرو بن مسلم را به سیستان فرستاد، و عمرو روزی چند به سیستان ببود، وباز به بُست شد وحرب زنبیل آغاز کرد، آخر صلح افتاد بر هشصد هزار درم، عمرو سوی قتیبه نامه کرد و آگاه کرد، و قتیبه حجاج را آگاه کرد، هم رضا نداد، جواب کردکه خودبه نفس خویش به حرب زنبیل بایدرفت،قتیبه بن مسلم به سیستان آمد.