سخن اندر ناحیت تبت و شهر های وی

از کتاب: حدود العالم

مشرق او بعضی ازچینستانست وجنوب اوهندوستان است ومغرب وی بعضی ازحدود ماوراءالنهراست وبعضی ازحدود خلخ، وشمال وی بعضی ازخلخ است و بعضی ازتغزغز، واین ناحیتیست آبادان و بسیارمردم وکم خواسته، وهمه بت پرستند، وبعضی ازوی گرم سیرست و بعضی سردسیر، وهمه چیزهاءهندوستان بتبت افتد، وازتبت بشهرهای مسلمانان افتد واندروی معدنهاء زرست وازومشک بسیارخیزد، وروباه سیاه و سنجاب و سمورو قاقم وختو و جاییی کم نعمتست، وملک این ناحیت را تبت خاقان خوانند، و مراورا لشکر و سلاح بسیاراست، وازعجایب تبت آنست کی هرکه اندرتبت شود خندان و شادان دل بود بی سببی تا ازآن ناحیت بیرون آید.


۱-رانگ رنگ – ناحیتیست ازتبت بهندوستان وچینستان پیوسته و اندرتبت [ ۱۶b ] ناحیتی ازین درویش ترنیست،جای ایشان اندرخیمهاست



         74                                                                                                                              10-11     

          و خواستهء ایشان گوسپند است وتبت خاقان از ایشان سرگزیت ستاند بیدل خراج، و این ناحیت یک ماهه راهست اندریک ماهه، وگویند کی بر کوههاء وی معدن زرست ، و اندر وی پارهء زریابند، چند سرگوسپند بیک پاره، و هرکه از آن زربر گیردو بخانه برد، مرگ اندران خانه افتد تا آنگه کی آن بجای خود باز برند.


۲- تبت بلوری – ناحیتیست از تبت بحدود بلور پیوسته و بیشترین بازرگانان اند و اندرخیمها و خرگاهها نشینند وجای ایشان اندر پانزده روزراهست.

۳- نزوان – ناحیتیست تونگر[ تر ] ازتبت، با خواستهء بسیار. واندرین شهرقبیلهء است ایشان را میول خوانند وملوک تبت ازین قبیله باشند. واندراودودهست خردیکی را نزوان خوانند و یکی رامیول،جاییست کم نعمت وبسیارخواسته، وزروموی وگوسپند و بسیار خواسته وآلات.


۴- برخمان – شهری است اندر وی بازرگانان بسیار.


۵- لهاسا – شهرکیست، اندر وی بت خانهاست ویکی مزگت مسلمانانست و اندروی مسلمانند اندک.


۶- زوه – ازحدود توسمتست، دهیست خرد.


۷- احایل۱ – جاییست اندروچراگاه و مرغزار ها و خرگاه بعضی ازتبتیانست. چون تبت خاقان بمیرد، وازآن قبیله ۱ هیچ کس نماند یکی را ازاین اجایل مهمترکنند.





__________________________________________________________


۱-اجایل .

                                                                                                     

75                                                                                                                              11


۸- جرمنگان خرد و جرمنگان بزرگ ۲ – دوشهرست برکرانهء بیابان نهاده جاییی کم نعمت و اندرک خواسته، ومردم آنجا صیادی کنند.


۹- توسمت ۳ – شهری است اندرقدیم چینیاب داشتندی واکنون تبتیان دارند، و اندروی لشکرست از آن تبت خاقان.


۱۰- بالس

۱۱- کریان ؟

۱۲ – وجخیان ؟

۱۳- بریخه

۱۴ – جنخکث

۱۵- کونکرا

۱۶- رای کویته

۱۷ – برنیا

۱۸ – ندروف

۱۹ – رستویه ۴


۲۰- مث- این شهرکهاییی است کی بقدیم ازچین بودند واکنون تبتیان دارند واندرین شهرها مردمان تغزغزی بسیارند و جایهاییی اند با خواسته و نعمت و آبادانی. ومیان کونکراورای کوتیه قلعهء عظیم است بردست راست و برسرکوهی بلند نهاده است. وخزینه های تبت خاقان آنجا باشد .


۲۱- غزا – نخستین حد تبت است ازسوی تغزغزبنزدیکی رود کچا نهاده است.




_________________________________________________




۱-قبیله میول  ۲- چرمنگان   شاید: بسکون سین و فتح میم

۴- مینورسکی این کلمه را [دستویه ] خواانده است.

76                                                                                                                              12


۲۲- بیناوکلبانک – دو شهرست خرد ازتبت با لشکر و مردمانی جنگی و با سلاح بسیار.


۲۳- کرسانگ ۱ – از تبت است اندروی بت خانهای بزرگست، آنرا فرخاربزرگ خوانند.