به چمن جشن افغان است، بیا بچیم انگور بخور

دل ما شاد و خندان است، بیا بچیم انگور بخور

۲۸ ماه اسد سال ۱۲۹۷ مطابق ۱۹ اگست سال ۱۹۱۹ میلادی روز آزادی ملت افغان و روز ملی و تاریخی افغانستان است. در گذشته‌ها مردم این روز را گرامی داشته با مراسم باشکوهی تجلیل می‌نمودند.

اولین جشن استقلال کشور، در زمان امان الله‌خان در پغمان با مراسم شانداری برگزار شد و بنای طاق ظفر یادگار آن روزهاست.

در زمان ظاهر شاه جشن استقلال در ماه سنبله برگزار می‌گردید. سه روز رخصتی عمومی اعلان می‌گردید، اما جشن نُه روز بود. ترتیبات و آماده‌گی زیاد برای برگزاری جشن گرفته می‌شد. مراسم تجلیل از جشن استقلال در سرتاسر کشور یک سان برگزار می‌گردید.

روز اول سنبله مراسم رسم و گذشت قوای مسلح شامل اردوی ملی و پولیس کشور در مقابل مسجد عیدگاه به‌جا می‌گردید. قطعات و جزو تام‌های اردو در چمن حضوری صف می‌بستند. شاه مراسم جشن را رسما افتتاح نموده بعد رسم و گذشت شروع می‌شد. برعلاوه کارمندان و منسوبان ملکی و نظامی سفرا و مهمانان خارجی نیز اشتراک می‌ورزیدند. اردوی افغانستان مجهز، منظم و از تعلیمات نظامی و مسلکی برخوردار بود. هم زمان عبور نظامیان از مقابل لوژ هیلکوپترها فضای شهر را با پیام‌های تبریکی و بیرق‌های کوچک رنگین می‌کردند.

روز دوم سنبله رسم و گذشت معارف در استدیوم ورزشی کابل با مراسم زیبا و منظم اجرا می‌شد، که در آن مکاتب، مؤوسات عالی تعلیمی و تربیتی ورزش‌کاران (به شمول دختران و پسران) اشتراک می‌نمودند.

منطقه برگزاری جشن از پل محمودخان تا چهار راه بالاحصار به طرف چپ چمن حضوری، نزدیک تپه مرنجان و استدیوم را در بر می‌گرفت. شهر چراغان و با بیرق‌های رنگارنگ مزین می‌شد. نندارتون‌ها (نمایشگاه‌ها) وزارت‌خانه‌ها و شرکت‌ها بسیار جالب بود. آن جا محصولات، دست آوردها و کارهای انجام شده هر موسسه به نمایش گذاشته می‌شد. نندارتون‌ها در قسمت عقب منطقه جشن زیر تپه مرنجان در اطراف کابل ننداری موقعیت داشتند. شب سوم جشن نمایش آتش بازی می‌بود و بسیار بیروبار (ازدحام) می‌شد.

برای هر وزارت و هر موسسه کمپی داده شده بود. هنرمندان اهل خرابات، آماتور، محلی و گروه‌های موسیقی جاز در کمپ‌ها کنسرت اجرا می‌نمودند. علاوه بر آن هنرمندان، ورزش‌کاران گروپ‌های سَرکس (سیرک) از کشورهای هند، ایران، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و چین همه ساله در مراسم جشن استقلال شرکت می‌کردند. در تمام سینماها فستیوال فلم‌های هنری برگزار می‌گردید.

چمن حضوری:

جم و جوش، نشاط و خوشی، سرگرمی، تفریح، بازی‌های محلی خوراکه‌های فراوان و خوشمزه و موسیقی در صحن چمن حضوری بود. بعد از ختم رسم گذشت، بازی‌های آزاد چون؛ نیزه‌بازی، کشتی‌گیری، شعبده‌بازی، توپ بازی، اتن ملی و دیگر پروگرام‌های دلچسپ آن جا برگزار می‌شد. هر کسی جشن می‌رفت حتما گذری به چمن کرده، شور نخود و کچالو، خربوزه و انگور، جواری بریان و پکوره، متیایی و حلوای مغزی و سودا واتر (آب ولایتی )… را آن جا صرف کرده بعد طرف کمپ‌ها می‌رفتند. برای روزهای جشن مردم لباس‌های نو می‌خریدند، دختران و زنان لباس‌های محلی (افغانی) به تن می‌کردند. در استدیوم ورزشی کابل تا نُه روز مسابقات کشتی‌گیری، وزنه‌برداری، فوتبال و دیگر نمایشات برگزار می‌شد.

بیا بریم سوی چمن پور دانای وطن

است این دشت و دمن زیب این مهد کهن

عشرت پیر و جوان است بیا بچیم انگور بخور

دل ما شاد و خندان است بیا بچیم انگور بخور

بعد از روی‌کار آمدن رژیم جمهوری در سال ۱۳۵۲جشن استقلال و جمهوریت در روز ۲۶ سرطان تجلیل می‌شد، باشکوه و مجلل‌تر از گذشته‌ها. یکی از سال‌های جمهوریت جشن بزرگی برگزار شد که کشورهای؛ اتحادجماهیر شوروی سابق، ایران، عربستان، چین، هندوستان و پاکستان اشتراک ورزیده بودند و جهت معرفی مردم و کشور خویش نندارتون‌های را به مردم ما پیش‌کش نمودند، علاوتا، ورزش‌کاران و هنرمندان کشورهای مهمان مسابقات و کنسرت‌ها نیز انجام دادند.

بعد از تغییرات سیاسی در کشور یعنی سال ۱۳۵۷ مردم به تدریج کشور را ترک کردند. جنگ‌های داخلی شروع. سیل از مهاجرت‌ها آغاز شد تا جای رسید که صلح، آرامش و امنیت از وطن برچیده شد. بزرگ‌ترین سرگرمی مردم سخن از کشته شدن. قوی‌ترین نوا برای شان صدای راکت، انفجار بمب و جای آتش بازی را آتش زدن شهر گرفت. همه چیز یک رویا بود که ویران شد. اما خاطرات آن وقت‌ها جاودان است و هرگز از یاد مردم فراموش نخواهد شد.

حرص دنیا چقدر خاطره‌ها داد به باد

جشن آزادی و شب‌های چراغانک ما

«کهزاد»