 |
څوچه پاتي یو افغان وي - تل بدا افغانستان وي | تا زنده یک افغان است - جاوید افغانستان است
|
|
کابل باستان
|
ﻛﺎﺑﻞ ﯾﻜﯽ از ﻗﺪﯾﻤﯿﺘﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮهﺎی دﻧﯿﺎﺳﺖ. درﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس وﯾﺪا ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺒﻪ Kabha و
در ﭘﺎرﭼﻪ هﺎی اوﺳﺘﺎ از آن ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻮﺑﻬﺎ Kobaha ﯾﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن
ﻛﻼﺳﯿﮏ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ آنرا ﻛﻮﻓﻦ Kophen ﯾﺎ ﻛﻮﻓﺲ Kophfs و ﻛﻮوا ﺛﺒﺖ ﻛﺮدﻩ و هﻤﭽﻨﺎن
مردم فارس و ارﺳﺘﻮ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ را ﺧﻮﺳﭙﺲ Khoaspes ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻧﺪ. در ﻗﺮن هﻔﺘﻢ
ﻣﯿﻼدی ﯾﮏ ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﭼﯿﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻮﻧﮓ ﭼﻮﻧﮓ، در ﻧﺒﺸﺘﻪهﺎی دری ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ
هﯿﻮان ﺳﺎﻧﮓ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ را ﻛﺎوﻓﻮ Kaofu ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﯽ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﻘﯿﻘﺖ
اﯾﻦ ﺷﻬﺮ زﯾﺒﺎ ﻣﺴﻤﺎ ﺑﻪ درﯾﺎی ﻛﺎوﻓﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻗﻠﺐآن ﻣﯽ ﮔﺬرد، وی ﻣﯽ
اﻓﺰاﯾﺪ ﻛﻪآرﯾﺎﯾﯿﺎن ﻗﺪﯾﻢ از ﻟﺤﺎظ دﯾﻨﯽ اهﻤﯿﺖ ﺑﻪ وﯾﮋﻩ ی ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ دادﻩ
وآﻧﺮا ﻛﻮﺑﻬﺎ اردهﺴﺘﺎﻧﻪ Kobaha Urddhastana ﯾﺎ ﻣﺤﻞ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﯾﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ.
ﻛﺎﺑﻞ از دﯾﺪﮔﺎهﯽ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻣﻬﺒﺎراﺗﻪ هﻨﺪوان، ﺑﻬﺸﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎهﯽ ﺗﻔﻜﺮ ﺑﺮای
ﺧﺪاوﻧﺪان ﺑﻮدﻩ وآﻧﺮا در ﺳﺎﻧﺴﻜﺮﯾﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم اردهﺴﺘﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻋﺒﺎدﺗﮕﺎهﯽ ﻣﻘﺪس ﺣﻔﻆ
ﻛﺮدﻩ اﻧﺪ. ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﻮﯾﺴﺎن دورﻩ ﺳﻜﻨﺪر، ﻛﺎﺑﻞ را ﺑﻪ ﻧﺎم ارﺗﻮﺳﭙﺎﻧﻪ Artospana
ﻛﻪ هﻤﺎن اردهﺴﺘﺎﻧﻪ Urddhastana ﺳﺎﻧﺴﻜﺮﯾﺖ اﺳﺖ در ﺗﺎرﯾﺦ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻗﯿﺪ ﻧﻤﻮدﻩ ﻛﻪ
ﭘﺴﺎن هﺎ در ﻗﺮن دوهﻢ ﻣﯿﻼدی اﯾﻦ ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎﺑﻮرا Kabura ﯾﺎ ﻗﻠﺐ
ﭘﺎراﭘﺎﻣﯿﺰاد ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ. دردوران ﻛﻮﺷﺎﻧﯿﺎن ﺑﺰرگ هﻨﻮزهﻢ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎوﻓﻮ
ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪﻩ است ﻛﻪآهﺴﺘﻪآهﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﺑﻮرا ﻣﺴﻤﺎ ﮔﺮدﯾﺪ٬ ﺗﺎآن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻛﺎﺑﻞ
ﺷﺎهﺎن ازآن ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎﺑﻠﺴﺘﺎن ﯾﺎد ﻛﺮدﻧﺪ، ﻛﺎﺑﻠﺴﺘﺎن ﺑﺮای ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻗﺮن ﭘﯿﺶ و ﭘﺲ
از دورهٔ ﻣﺴﯿﺢ، از ﺑﺎﻣﯿﺎن و ﻛﻨﺪهﺎر در ﻏﺮب ﺗﺎ ﻛﻮﺗﻞ ﺑﻮﻻن و ﺗﻤﺎم ﺟﻨﻮب را
درﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﻪ وﺳﯿﻊ ﺑﻪ دﻩ ﻋﻼﻗﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻮدﻩ و ﺷﻬﺮهﺎی ﻛﺎﺑﻞ، ﻏﺰﻧﯽ،
ﺑﺎﻣﯿﺎن، ﻧﻨﮕﺮهﺎر، ﺳﻮات، ﭘﺸﺎور، اﭘﻮﻛﯿﻦ، ﺑﻨﻮ و ﺑﻮﻟﺮ در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ. از
ﺗﺎرﯾﺦ ﯾﻮﻧﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻛﻪ ارﺗﻮﺳﭙﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺮﻛﺰ ﻋﻤﺪﻩ ی واﺻﻠﯽ در
ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮدﻩ ﻛﻪ ﭘﺴﺎن در دورﻩ ی ﺗﺴﻠﻂ ﯾﻮﻧﺎن، هﺮات ﻛﻪ ﺳﻜﻨﺪرﯾﻪ ی اﻓﻐﺎﻧﯽ ﺑﻮد
ﺟﺎیآﻧﺮا اﺷﻐﺎل ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﺴﺎﻧﻬﺎ ﺷﺎهﺰادﮔﺎن هﻨﺪوﺳﺎکآﻧﺮا ﺑﺎر دﯾﮕﺮ اﺣﯿﺎ ﻛﺮدﻧﺪ.
ﺗﺎآﻧﻜﻪ در ﻋﺼﺮ زﻧﺒﯿﻠﮏ ﺷﺎﻩ و زﻧﺒﻮرک ﺷﺎﻩ، ﻟﺸﻜﺮﻋﺮب ﺑﻌﺪاز ﻓﺘﺢ ﺑﺮﻗﺂﺳﺎی ﺗﺮﻛﯿﻪ و
اﯾﺮان ﺑﻪ دروازﻩ هﺎی اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﻮﺑﯿﺪ، ﺷﺎهﺎن و ﻛﺎﺑﻠﯿﺎن ﺑﺮای دﻓﺎع ، دﯾﻮاری
ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﯿﺮدروازﻩ در درازﻧﺎی ﻛﻮﻩآﺳﻤﺎﯾﯽ ﯾﺎآﺳﻪ ﻣﺎﯾﯽ ﺑﻨﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ
ﺣﻜﺎﯾﺖ هﺎیآن ﺗﺎ اﻣﺮوز ﺳﯿﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدﯾﺪﻩ. ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺼﺮ ﺑﻪ وﺿﺎﺣﺖ ﻣﯽ
ﻧﻮﯾﺴﺪ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺰرگ اﺳﻼم ﺑﻌﺪاز ﻓﺘﺢ ﻧﯿﻢ ﺟﻬﺎن در ﺷﯿﺮدروازﻩ هﺎی ﻛﺎﺑﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ
ﻣﺮﺗﺒﻪ ی ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻪ ﺑﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻄﻠﻖ دﯾﺪ ﺗﺎآﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻛﺎﺑﻠﯿﺎن ﺧﻮد دﯾﻦ
ﻣﻘﺪس اﺳﻼم را ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ. ﻛﺎﺑﻞ در درازﻧﺎی ﺗﺎرﯾﺦ، دراﺣﺴﺎس ﭼﻜﺎﻣﻪ ﺳﺮاﯾﺎن،
در ﭼﺸﻢ ﺗﻤﺪن، در ﻗﻠﺐآﺳﯿﺎ، در ﺧﺎﻃﺮﻩ هﺎی اﺷﻐﺎﻟﮕﺮان و در اﯾﻤﺎن ﺑﺴﺎ ﻣﺮدم،
ﺷﻬﺮ ﺑﺎ ارزش و دارﻧدهٔ وﯾﮋﮔﯽ هﺎی ﻣﻘﺪس ﺑﻮدﻩ. ﻛﺎﺑﻞ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ
زﯾﺮ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﮔﺸﺖ هﺎی ﻣﺘﻤﺎدی وﯾﺮان وآﺑﺎد ﮔﺮدﯾﺪ ﺗﺎ
ﺑﻼﺧﺮﻩ در ﺳﺎل ۱۷۷۶ ﺗﺴﻠﻂ ﺧﺎﻧﺪان دراﻧﯽ در ﻗﻠﻤﺮو اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺟﺎﮔﯿﺮ ﺷﺪﻩ و
ﺗﯿﻤﻮرﺷﺎﻩ ﭘﺴﺮ ﻟﻮﯾﻪ اﺣﻤﺪﺷﺎﻩ اﺑﺪاﻟﯽ، ﻣﺮﻛﺰ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﺧﻮد را از ﻛﻨﺪهﺎر ﺑﻪ
ﻛﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل داد ﻛﻪ ﭘﺲ ازآن ﻛﺎﺑﻞ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﺻﻔﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﺘﺮک و ﻣﺮﻛﺰ
ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ ﺗﻤﺎم اﻓﻐﺎﻧﺎن ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
|
|
|
|
|
|
|
سیف الله فضل