معبد پوزه شترک

از کتاب: بگرام ، فصل نهم

دورادور کوه پهلوان که به در کیلومتری شرق خرابه های شهر جدید شاهی بگرام واقع است یک عده معابد و بناهای مذهبی در پوزه های کوه معمور بود چنانچه از ان جمله یکى خرابه های است که بالای پوزه شترک فعلی به سه کیلو متری برج عبد الله افتاده و پار سال بهار حفریات آن را تحت نگرانی موسیوها کن "موسیومونیه" شروع نموده و در خزان سال مذکور خاتمه داد چون این بنای مذهبی در مرور زمان چند مرتبه مرمت کاری شده وسعت یافته پلان اولیۀ قدیمۀ آن مغشوش گردیده قدیمی ترین قسمت آن محوطه مربعی بود که در وسط خود استوپه بزرگی داشت . این حویلی از طرف شرق مربوط بیک حیاط دیگر بود هکذا بجانب جنوب وجنوب غرب هم ملحقات داشت . از روی یک اوزار ویک صحنۀ نیم کار موسیو ها کن نتیجه گرفته میگوید که صنعتگران در خود این محل مجسمه ها و دیگر آثار خود را می تراشیدند قرار نظریه موسیوها کن در میان آثار قدیمۀ مکشوفۀ اینجا چند پارچه خیلی مهم است منجمله صحنۀ بزرگی که هنوز در دیوار در جای خود نصب بود یک عده راهبین و مریدان آنها را در حال تمجید و احترام بودا نشان میدهد امکان دارد که راهبین عبارت از سه برادر (کاسیا پا Kasyapa) و سه نفر مریدان ایشان بوده باشد روی این صحنه یک جوره اعانه دهندگانی هم معلوم میشود که مرد آن به نمونۀ عصر کوشانی لباس پوشیده است موسیو ها کن با مقایسۀ یک صحنۀ دیگر(که بود لس اتوامیتریا) را چهار زانو تحت کمانی نشان میدهد با آثار چینی عصر "وی Wei" (حوالی قرن ٥ ب م) نتیجه گرفته مینویسد که صنعت بودائی چین در عصر مذکور خیلی ها تحت نفوذ موضوع های مذهبی صنعت "گریک و بودیک" آمده است . نا گفته نماند که بعضی مجسمه ها مخصوصاً هیکل چهار شانه بودا "و بپان کارا" و دست های بزرگ آن تنزلی در رویه صنعت "گریکو بودیک" نشان میدهد.